Archivale

Gerhard II., Erzbischof von Bremen, bestätigt dem Kloster Lilienthal die Schenkungsurkunde über den Ort und den Haupthof Wollah und weitere Privilegien und fasst die Besitzungen des Klosters zusammen. Zwei Ausfertigungen. 2. Ausfertigung: Pergament, stark beschädigt und hinterklebt, 64 x 57 cm. - Rep. 3 Lilienthal, Nr. 39 b (A 2). - 1 Siegel an roten und gelben Seidenfäden angehängt, stark beschädigt und restauriert: Erzbischof Gerhard. - Abschrift: LB Hann., MS XXIII Nr. 1079 S. 181 (17. Jh.); LB Hann., MS XXIII Nr. 1052 f. 96 (17. Jh.); Teilabschrift: StUB Gött., 2º Cod. MS Hist. 1, Bd. XVIII, Nr. 184, 190, 192 und 193 (18. Jh.); StA Stade, Dep. 10, Fa-3, Nr. 1 (Hodenberg, UB Lilienthal; 19. Jh.), Nr. 35 nach + Kopiar Lil. II, 149, Nr. VII. - Druck: Vogt, Mon. ined. II, S. 57; Bremisches UB I, Nr. 276 (Auszug). - Regest: Regesten d. Erzbischöfe von Bremen, 1, Nr. 1051; Regesten und Urkunden Kloster St. Georg Stade, Nr. 18; Röpcke, Quellensammlung, Nr. 11, S. 236; Stoteler Regesten und Urkunden, Nr. 77 und 78. In nomine sancte et individue trinitatis. Gherardus divina favente gratia sancte Bremensis ecclesie archiepiscopus secundus omnibus hoc scriptum intuentibus salutem imperpetuum. Pium cure pastoralis officium hoc requirit, ut, cum a subditis nostris aliqua petuntur a nobis, in quibus aperte videtur ecclesiarum/ nostre diocesis utilitas consistere, nos ad talem petitionem velimus aures benivolas acclinare, maxime, cum petentes bonam hanc habeant consuetudinem, ut ecclesie nostre profectum diligant et honorem. Sane sciant tam presentes quam future posteritatis homines, quod dilecta nostra soror Sophia, Vallis Lilii abbatissa, cum suis/ nostram adiens presentiam supplicavit humiliter ac devote, ut ecclesie

NLA ST, Rep. 3 Lilienthal, Nr. 39b

NLA ST, Rep. 3 Lilienthal Zisterzienserinnenkloster Lilienthal - Urkunden

Zisterzienserinnenkloster Lilienthal - Urkunden >> 1 Urkunden in chronologischer Reihenfolge

23.04.1257

Enthält: sue privilegia per nostram donationem obtenta et ab aliis principibus vel nobilibus erogata dignaremur in unam paginam colligere et scripti nostri beneficio compilare. Et nos huic earum petitioni deesse nolentes eadem privilegia de tempore in tempus/ a nobis aut ab aliis principibus vel nobilibus donata summatim in unum redigere et scripto nostro iam nominate ecclesie decrevimus perhennare. Sunt hec autem huiusmodi: Primum privilegium 1: Gherhardus dei gratia sancte Bremensis ecclesie archiepiscopus secundus universis Christi fidelibus presentem paginam inspecturis imperpetuum./ Humane memorie inbecillitatem, que variis agitata negotiis de facili senium oblivionis consuevit incurrere litterarum linguis et scripturarum vocibus, veluti quadam testimonii perpetuitate necessarium duximus adiuvare. Noverit igitur venerabilis etas presentium et discat felix successio futurorum, quod nos ea, que/ ad cultum sancte religionis pertinent, pro nostris viribus promovere cupientes locum et curiam in Wolda cum suis attinentiis, quam bone memorie Hartwicus, quondam Bremensis ecclesie archiepiscopus, ad instaurandum ibidem cenobium ordinis Cisterciensis ad honorem beate et gloriose semper virginis Marie pro centum et triginta marcis a Wil/ likino, milite de Mercele, et suis filiis ac heredibus comparavit ad honorem domini nostri Iesu Christi et sacrosancte virginis Marie cenobio sanctimonialium predicti ordinis in Wolda, quod alio nomine in aliquibus suis privilegiis Vallis Liliorum est appellatum, nec non terram illam, que vocatur Trupa, tam in temporalibus quam in/ spiritualibus cura loco, qui dicitur Wallerbroke, et ab eodem loco, qui appellatur Wallerbroke usque ad antiquam Sidewendinge et ab antiqua Sidwendinge usque ad marcam civium de Willigstedea tam de cultis agris quam de incultis preter ea, que a nobis per quosdam in feodo tenentur, absolventes nichilominus/ predictam

Enthält: terram ab omni onere et obligatione decime et iure advocatie seu alterius cuiuslibet iuris et questus temporalis pro memoria memorati archiepiscopi et antecessorum nostrorum archiepiscoporum nec non in remissionem nostrorum peccaminum et parentum nostrorum, videlicet patris nostri domini Bemhardi, Lippensis nobilis/ viri et quondam Semegallensis episcopi, et matris nostre Heilewigisb, nobilis matrone, et fratrum nostrorum domini Ottonis, Traiectensis episcopi, et domini Bemardi, Palburnensis episcopi, et Theoderici, prepositi Daventrenensis, et domini Hermanni de Lippia et sororum nostrarum domine Hethelentc Bersensis, domine Gher/ trudis Hervordensis, domine Conegundis Vrekenhorstensis, Alheydis Altanensis abbatissarum et domine Heylewigisd de Cegenhachen et domine Beatricis de Luterberge comitissarum, ut singulis annis nostra et predictorum parentum fiat memoria, de consensu nostri capituli, qui super eo specialia privilegia/ erogavere, prefato cenobio contulimus integraliter iure perpetuo possidendas. Gratiam insuper gratiose addere cupientes, ut sanctimoniales prelibati cenobii domino uberius famulentur et earum cenobium melius prosperetur, parrochialem ecclesiam in Lesmona iam dicto cenobio monialium contulimus/ capituli nostri accedente consensu, qui speciale privilegium super hoc dedcre iure perpetuo possidendam. Insuper etiam proprietatem harum decimarum, videlicet ville Lesmonensis, quam predictum cenobium a fratribus militibus Alberone et Friderico de Stelle de consensu suorum heredum pro LXXXX marcis comparavit,/ qui eam a nobis in feodo tenuerunt, cum omni iure, quod eis in predicta decima competebat, in manus nostras cum suis heredibus libere resignarunt. Ceterum privilegium unius decime super X et IX agros, qui vocantur stucke, inter Walle et Wemne, quos Gherardus, Borchardus, Heinricus, Iohannes, fratres dicti de/ Gropelinge, in manus nostras cum

Enthält: heredibus suis libere resignavere. Item privilegium decime in villa Woltmershusen, quam Gherardus Scole nobis resignavit. Item privilegium IIII urnarum butiri, que annuatim in Terra Nordensium loco cuiusdam decime in Nativitate sancte Marie solvuntur. Item/ privilegium decime minute in Worsatia, que vulgariter ochtum dicitur, quam Albero dictus Rex, civis Bremensis, nobis resignavit. Aliud privilegium decime bonorum in Wolda ad ecclesiam beati Anscharii olim pertinentis tali conditione, ut prepositus dicti loci villico de Stenthorpe singulis annis ante diem beati/ Thome plaustratam siliginis pro decima memorata et novalibus eorundem supercrescentibus et duos magnos modios siliginis, qui stricschepel dicuntur, pro ligno, quod ochtum dicitur, persolvat. Item privilegium decime in Gherlestef cum suis appendiciis ab Erpone, milite de Lunenberg, ministeriali/ nostro, pro C et XX marcis argenti comparate, et idem Erpo bona eadem in manus nostras cum heredibus suis omnibus libere resignavit. Preterea decimam unius quadrantis in Leda, quam Bruniggus, miles dictus de Mercele, cum heredibus suis nobis resignavit. Item decimam in Bochorst cum minuta/ decima, quam Gherardus, miles dictus de Gropelinge, cum heredibus suis in manus nostras resignavit nosque predictarum decimarum resignatione accepta, quam presenti pagina protestamur, earundem donationem cenobio sanctimonialium prelibato de capituli nostri consensu liberaliter contulimus iure perpetuo/ possidendam: Ceterum privilegium domus unius in Osterstotle et unius in Nienkerken, quas Albertus, miles de Hutha, et fratres sui et heredes ipsorum cum novalibus cultis et incultis in manus nostras resignaverunt. Item privilegium continens bona quedam in Lesmona cum suis/ appendiciis ab Iohanne, milite dicto de Mercele, ministeriali nostro, pro L marcis argenti comparata, que idem Iohannes ab abbate sancti Pauli in Brema in feodo

Enthält: tenuit et sibi per eum resignata ob resignationem eorundem nobis faciendam decimam in Lobbenthorpe dicto abbati cum here/ dibus suis omnibus libere resignavit dictusque abbas prefata bona nobis. Aliud privilegium bonorum in Weine cum suis appendiciis ab Heinrico, milite dicto Wrideken, ministeriali nostro, pro XXXII marcis argenti comparatorum, que idem Heinricus cum heredibus suis/ nobis resignavit. Item privilegium continens bona quedam in Lewenburen, que Iohannes, miles de Bederikesa, et sui filii comitibus Hermanno et Heinrico de Waldenberg resignaverunt nobisque predicti comites suo scripto. Item privilegium dimidie terre in Netelwerdeg/ et quadrantis et dimidii in Lesmunderbroke, que Heinricus, miles de Mercele, et sui fratres nobis resignaverunt. Item privilegium continens bona in Asquarde, que Heinricus, miles de Lobbenthorpe, cum heredibus suis in manus nostras coram multis resignavit. Item/ proprietatem trium quadrantum in Hinnebeke, quos Iacobus, Thodo et Elerus, fratres, a comite de Stotle in feodo tenentes resignaverunt et idem comes nobis. Aliud privilegium continens bona ville Woldesbuttle, que comes Gherbertus de Stotle iure hereditario/ possidebat, que prefatum claustrum cum omni iure, quod idem comes habuit in eadem, tam ea, que alii ab eo iure feodi tenuerunt, quam ea, quorum ipse personaliter fuit dominus et possessor, ab ipso pro LXXX marcis libere ac sine contradictione qualibet comparavit iure/ perpetuo possidenda, que nos a prefato comite recepimus vice claustri, cuius patronatum habemus et curam gerimus, ipsam in protectionem beati Petri et nostram ponentes. Ceterum proprietatem domus unius in Hesen prope Woldesbuttle cum omnibus attinentiis et cum/ prato, quod vocatur Dudelwisch, quam Iohannes, miles de Nienhüsen, et filii sui nobis resignavere.h In Holenberg molendinum, quod Heinricus, miles de Utlede, comiti de Stotle resignavit dictusque

Enthält: comes prefate ecclesie eiusdem contulit proprietatem. Insuper bona in Hathele/ ria in villa Hemme sita mesam avene solventia, que Iohannes de Nienkerken ecclesie contulit prenotate. Preterea mansum unum in Utbremen cum decima et omnibus attinentiis, quem Heylwigis Norwegensis vidua ob memoriam mariti sui Iohannis, civis Bremensis, filii Ide vi/ due, resignavit nobis. In Gronlande dimidium quadrantem, quem Volquinus prenotate ecclesie conversus eidem cenobio consignavit. Ibidem dimidium et in Hemme quadrantem, quos dedit Alardus de Walle. In Quclechome duos Stadensesi modios siliginis, quos/ Bertoldus, miles de Otterstede, resignavit abbati de Rarstedek dictusque abbas de consensu capituli sui contulit proprietatem. In Achchem domum unam, quam contulit Heyge Tom.l In Borchvelde donationem duarum domorum ab Alardo et Bruniggo Monacho,/ fratre suo, militibus de Brema, et Theoderico, milite de Oldenborg dicto Mule, factam. Ibidem duas domos ab ecclesia sancti Spiritus in Brema comparatas.m Item in Hemme dimidium quadrantem, quem dedit Bernardus Schene. Item ibidem decimam unius quadrantis./ In Wemne quadrantem et dimidium. In Horst tria hunt. In Northsida quatuor agros, qui stukke dicuntur. In Wallerbroke XI quadrantes. In Dung duo iugera, que Gherfridus, miles de Urbe, nobis cum heredibus suis libere resignavit. In Lesmunderbroke/ dimidium quadrantem. In Edenebuttle integram terram, quam heredes Heinrici, militis de Oumunde, nobis resignaverunt. In Sconemore dimidium quadrantem a Theoderico, milite de Gansebe, prefate ecclesie collatum. Item in More V modiolos butiri, quos dedit Fridericus,/ miles de Line. In Hinnebeke quadrantem et dimidium. In Heyleshome tres domos cum novalibus cultis et incultis et cum omni iure decime, quarum unam Luderus, miles de Mercele dictus Gogravius, aliam Iohannes, miles dictus de Mercele, tertiam Theodericus/ et Hermannus, fratres dicti de

Enthält: Mercele, cum heredibus suis nobis libere resignaverunt. Preterea bona in Kercbeke cum omnibus attinentiis cultis et incultis et cum omni iure decime ab Amelungo, milite dicto de Stelle, pro XXVIII marcis et dimidia comparata. Insuper aquam in Tervenstede annuatim VI untias anguillarum persolventem, quam Manegoldus de Vorde nobis resignavit. Predictorum itaque bonorum resignatione a singulis sicut prenotavimus accepta eorundem proprietatem consueta usi liberalitate cenobio/ contulimus supradicto. Hec sunt privilegia principum et nobilium. Primum privilegium: [Folgt Rep. 3 Lilienthal Nr. 5 (UB Nr. 4)] Item privilegium: [Folgt Rep. 3 Lilienthal Nr. 7 (UB Nr. 6)] Item privilegium illustris principis Alberti ducis Saxonie conferentis proprietatem unius integre terre in Bardenvlete ultra Huntam iacentis, quam comes Gherbertus de Stotle de manu sua tenuit titulo feodali. Aliud privilegium Heinrici abbatis/ totiusque capituli sancti Pauli in Brema continens proprietatem dimidii mansi in villa Schipthorpe ab Arnoldo, milite de Schipthorpe, comparati, qui eundem in feodo a prefato abbate tenuit, quem eo resignante predictus abbas ecclesie contulit memorate. Item privilegium Gher/berti comitis de Stoltenbroke conferentis dimidium mansum in villa Boclo situm et iudicium, quod vulgariter botthing vocatur, cum omni iuridictione eiusdem dimidii mansi et aree, quem Everardus, miles dictus Bulsing, et heredes sui iam dicto claustro contulerunt.n Itemo domum unam in Stenthorpe, quam Iohannes, miles de Mercele dictus Advocatus, comiti de Stotle resignavit dictusque comes eiusdem contulit proprietatem.o Ceterum privilegium domini Everwini prepositi sancti Bonifatii in Halberstat et Theoderici, canonici Hildensemensis,/ fratrum de Adenoys conferentium proprietatem trium mansorum in Stenthorpe.p Omnia itaque bona in iam dictis privilegiis tarn nostris quam aliorum principum et

Enthält: nobilium annotata, quorum scripta nos vidisse protestamur, ecclesie predicte beate Marie Vallis Lilii auctoritate/ metropolica confirmamus tenore presentium protestando, quod tam hec privilegia quam bona in hiis contenta iusto et legitimo titulo a donatione nostra et principum et nobilium predictorum usque nunc memorata possederit ecclesia, et ut decetero sit quieta proprietate posses/ sura excommunicamus et anathematizamus omnem hominem, qui prenominatam ecclesiam in sepe dictis bonis ledere vel ausu temerario presumpserit molestare. Preterea decernimus et auctoritate pontificali sanctimus, ne sepe dicte ecclesie abbatissa et conventus imposterum/ aliquod speciale privilegium vel nostrum vel aliquorum principum et nobilium, si, quod absit, ea contingat vestustate vel incuria depravari, cogantur producere ad sue iustitie defensionem, scilicet privilegium per nos compilatum pro bonis ibidem contentis ipsis in omni proficiat huiusmodi/ questione. Statuimus preterea, quod, si prefatum cenobium contra sui ordinis libertatem advocatum habere decreverit, nullum preter archiepiscopum Bremensem umquam sibi eligendi habeat potestatem. Ut autem hec nostra privilegiorum compilatio rata et perpetuo maneat inconvulsa, nos/ hec omnia conscribi et sigilli nostri fecimus munimine roborari. Testes autem huius rei sunt dominus Symon, Palburnensis ecclesie episcopus, Theodericus, abbas Stadensis et prepositus in Tzevena, Otto, abbas sancti Pauli in Brema, Sifridus Portus sancte Marie,/ ordinis Cisterciensis, Gherardus maioris ecclesie prepositus, Otto decanus, Heinricus de Tossem, Hathelerie et Worsatie prepositus, Borchardus, sancti Stephani et sancti Anscharii prepositus, Hildeboldus, Rustringie prepositus, Bernardus custos, Wilbrandus scolasticus,/ Nicolaus, Theodericus de Lovenborg, Ericus de Bederikesa, Gherardus cantor, Albertus cellerarius, Engelbertus et alii canonici

Enthält: Bremenses, Gherardus, prepositus sancti Georgii in Staden, Helmericus in Osterholte prepositus, comes Iohannes de Olden/ borg, comes Gherbertus de Stotle, comes Ludolfus de Brokhusen, Theodericus et Heinricus, dapiferi, Otto pincema, Ericus, Thetmarus, Ghevehardus, Willikinus et Heinricus, milites de Bederikesa, Erpo de Lunenberg,/ Sifridus et Heinricus, fratres dicti de Brema, Bruniggus de Mercele, Luderus de Hutha, Otto, Gherfridus et Sifridus, fratres de Urbe, Amelungus et Iohannes de Stelle, Christianus et Heinricus de Wersebe,q Gherardus de Gropelinge,/ Svetherus et fratres sui de Walle, Gherardus Scole et alii quam plures. Acta sunt hec anno dominice incarnationis Mo CCo LVIIo, indictione XV, pontificatus nostri anno XXXo VIIIo. Datum Breme IXo Kalendas Maii. 1 Es folgt die Kopie der Urkunde Or. Lil. Nr. 30 von 1244 Juni 23 (UB Nr. 32). Gegenüber der Vorlage gibt es einige deutliche wohl auch inhaltlich interpretierbare Umstellungen und Änderungen, so dass die Urkunde hier im Wortlaut der Kopie eingefügt ist. a A 2: Willingstede; b A 2: Heilwigis; c A 2: Heithelent; d A 2: Heylwigis; e A 2: Lutterberg; f A 2: Gherlestede; g A 2: Netelwerde et trium agrorum, qui stukke vocantur, in Lesmunderbroke; h A 2: Folgender Text bis Insuper bona in Hatheleria ... fehlt, ist an späterer Stelle aber eingefügt (Anm n); i A 2: fehlt: Stadenses; k A 2: Rastede; l A 2 fehlt: In Achchem domum unam, quam contulit Heyge Tom; m A 2 fehlt: Ibidem duas domos ab ecclesia sancti Spiritus in Brema comparatas; n A 2 hat hier In Holenberg molcndinum, quod Heinricus, miles de Utlede, comiti de Stotle resignavit dictusque comes prefate ecclesie eiusdem contulit proprietatem; o A 2 fehlt Text von o bis o; p A 2 folgt: Preterea duas domos in B[orch]velde ab ecclesia sancti Spiritus in Brema comparatas; q in A 2 eingefügt: Conradus de Broke. Datierung: 1257 April 23, Bremen

Verzeichnung

Achim (Achem, Achhem, Aghem), Stadt in Ldkr. Verden

Borgfeld (Borchvelde, Borchvelt, Burchvelde), ON in Stbez. Bremen-Ost

Gerhard, Erzbischof von Bremen

Public Domain Mark 1.0 Universell

Objekt in der Deutschen Digitalen Bibliothek

16.06.2025, 13:30 MESZ